तमिळनाडूचे अवकाश वैज्ञानिक के. सिवन आता भारतीय अवकाश संशोधन संघटनेचे अध्यक्ष (इसरो) आहेत. के. शिवन हे 50 वर्षांच्या संस्थेचे नववे प्रमुख बनले. चांद्रयान-२ मोहिमेचे नेतृत्व त्यांनी केले त्यांच्या जीवन प्रवासाविषयी आपण जाणून घेणार आहोत.
कन्याकुमारीच्या तारकणविलाई या खेडेगावात एका शेतकऱ्याच्या कुटुंबात सिवान यांचा जन्म झाला. त्यांचे प्राथमिक शिक्षण तमिळ मध्यम सरकारी शाळांमध्ये केले. कुटुंबात शैक्षणिक पार्श्वभूमी नसतांना ते त्यांच्या कुटुंबातील पहिला पदवीधर झाले. सिवान यांना सुरुवातीच्या काळात अनेक आर्थिक अडचणी आल्या. सुरुवातीला त्यांना एस.टी. हिंदू कॉलेजात गणिताची निवड करावी लागली होती.
गणितात ते हुशार होते. इतर चार विषयांतही शंभर टक्के गुण मिळाल्याने त्यांना शिष्यवृत्ती मिळाली. त्यातून त्यांना मद्रास इन्स्टिटय़ूट ऑफ टेक्नॉलॉजी या नामांकित संस्थेत प्रवेश मिळू शकला. सिवान यांच्या शिक्षणासाठी त्यांच्या वडिलांना शेत जमिनीचा तुकडा विकण्याची वेळ आली. १९८० मध्ये शिवान यांनी मद्रास इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीमधून एरोनॉटिकल इंजिनिअरिंगचा पदवी अभ्यासक्रम पूर्ण केला. आयआयएससी बेंगलुरू येथून एरोस्पेस अभियांत्रिकीचा पदव्युत्तर अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर ते 1982 मध्ये इस्रोमध्ये दाखल झाले.
इस्रोमध्ये शिवन हे ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन (पीएसएलव्ही) प्रकल्पाचा एक भाग होते जिथे त्यांनी मिशनचे नियोजन, रचना, एकत्रीकरण आणि विश्लेषणामध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. आपल्या कारकीर्दीत तीन दशकांहून अधिक काळ शिवन यांनी जीएसएलव्ही, पीएसएलव्ही आणि जीएसएलव्ही एमकेआयआय या प्रकल्पांमध्ये काम केले आहे आणि जीएसएलव्ही रॉकेटचे प्रकल्प संचालकही आहेत. शिवान यांनी २००६ मध्ये आयआयटी बॉम्बेमधून पीएचडी पूर्ण केली आणि २०१४ मध्ये त्यांना सतीबामा विद्यापीठातून विज्ञान विषयात मानद डॉक्टरेटही मिळाली.
अंतराळ संशोधनात त्यांच्या योगदानाबद्दल रॉकेट वैज्ञानिकांना अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत, सत्यभामा विद्यापीठाची मानद डॉक्टरेट, विक्रम साराभाई पुरस्कार, बिरेन रॉय अवकाश विज्ञान पुरस्कार असे अनेक मानसन्मान सिवान यांना मिळाले आहेत.